Artykuł
Co to jest NDM/KPC?
Pałeczki jelitowe są to bakterie, które bytują w przewodzie pokarmowym każdego człowieka. Karbapenemy są to antybiotyki, które stosowane są w leczeniu ciężkich zakażeń. Szczepy NDM/KPC oznaczają grupę pałeczek jelitowych, które nabyły oporność na większość antybiotyków, w tym na Karbapenemy. Rozprzestrzenianie się szczepów NDM/KPC wynika m.in. z nadmiernego stosowania antybiotyków, zarówno w leczeniu szpitalnym, jak i w leczeniu prowadzonym przez lekarza rodzinnego.
Czy obecność szczepu NDM/KPC naraża pacjenta na zakażenie?
W zdecydowanej większości przypadków szczepy NDM/KPC bytują w przewodzie pokarmowym nie stanowiąc zagrożenia i nie powodując powstania objawów zakażenia – jest to tzw. nosicielstwo w przewodzie pokarmowym. W niektórych sytuacjach szczep może spowodować zakażenie, np. gdy pacjent poddany jest chemioterapii przeciwnowotworowej, gdy ma założony cewnik do pęcherza moczowego lub gdy leczony jest w oddziale intensywnej terapii.
Jak dochodzi do nabycia szczepu NDM/KPC?
Bakteria może łatwo rozprzestrzeniać się w środowisku szpitalnym lub w domach opieki, najczęściej poprzez bezpośredni kontakt z innym chorym, który jest nosicielem szczepu NDM/KPC oraz w surowej żywności pochodzenia hodowlanego.
Kogo należy informować o wykrytym wcześniej nosicielstwie szczepu NDM/KPC?
W przypadku przyjęcia do szpitala lub powstania objawów zakażenia, należy poinformować lekarza leczącego o fakcie wcześniejszego stwierdzenia szczepu NDM/KPC. Na karcie informacyjnej wypisywanego pacjenta powinna być dokonana adnotacja o stwierdzeniu bakterii NDM/KPC.
Czy należy leczyć nosicielstwo szczepu NDM /KPC w przewodzie pokarmowym?
Nie należy leczyć nosicielstwa szczepu w przewodzie pokarmowym. Konieczność leczenia występuje, gdy powstają objawy zakażenia wywołane przez tę bakterię, do których należą m.in. zakażenie dróg moczowych, zakażenie rany chirurgicznej. Szczepy nie powodują biegunki i innych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego.
Jakie działania są podejmowane w szpitalu wobec pacjentów będących nosicielami lub zakażonych szczepem NDM/KPC?
W każdym szpitalu pacjent ze szczepem NDM/KPC musi być poddany izolacji na osobnej sali lub z innymi pacjentami, u których stwierdzana jest ta sama bakteria. Pacjent może być odwiedzany przez członków rodziny i znajomych, pod warunkiem przestrzegania zasad mycia i/lub dezynfekcji rąk przed kontaktem z odwiedzanym i bezwzględnie przed wyjściem z sali. Po wyjściu z sali izolacyjnej osoby odwiedzające powinny opuścić oddział; nie można wchodzić na inne sale chorych.
Czy należy podejmować dodatkowe środki ostrożności w warunkach domowych?
W warunkach domowych należy przestrzegać częstego mycia rąk i dbać o czystość w toalecie. Po skorzystaniu z toalety należy zawsze umyć ręce. Po wypróżnieniu należy przed spuszczeniem wody zamknąć deską sedesową. Codziennie należy umyć muszlę klozetową środkiem odkażającym i przetrzeć deską sedesową wilgotną chusteczką. Istotną rolę odgrywa należyta higiena osobista, przestrzeganie zasady rozdziału ręczników domowników oraz częste mycie toalety. Rzeczy osobiste należy prać w temperaturze 60 stopni, w której giną bakterie. Nie są zalecane inne środki ostrożności, jak również ograniczanie kontaktu z domownikami. Nie jest konieczne ograniczanie przebywania w miejscach publicznych oraz w miejscu pracy.
Czy można pozbyć się bakterii NDM/KPC?
Nosicielstwo w przewodzie pokarmowym może utrzymywać się przez miesiące. Większość pacjentów pozbywa się nosicielstwa w okresie do 6 do 12 miesięcy. Pozbycie się bakterii powinno zostać potwierdzone w co najmniej dwóch badaniach wymazu z odbytu i jednym badaniu genetycznym lub trzech posiewach wykonanych w odstępie co najmniej 48 godz. Pobranie materiału musi być wykonane przez personel medyczny.
Czy fakt kolonizacji pacjenta szczepem NDM/KPC może skutkować ograniczeniami w dostępie do placówek ochrony zdrowia?
Absolutnie nie, niedopuszczalne jest, aby szpital, dom opieki odmawiał lub opóźniał wykonanie świadczeń zdrowotnych lub opiekuńczych ze względu na obecność szczepu NDM/KPC. Każdy szpital powinien dysponować salą izolacyjną umożliwiającą bezpieczny pobyt pacjenta skolonizowanego lub zakażonego szczepem NDM/KPC.
Co należy zrobić w sytuacjach przeprowadzania badań w placówkach ochrony zdrowia?
W czasie wizyty w placówkach ochrony zdrowia w celu przeprowadzenia badania (np. badania krwi, USG, tomografia, itp.) należy skrupulatnie przestrzegać higieny rąk (mycie i/lub dezynfekcja). W przypadku pobierania krwi nie jest konieczne podejmowanie innych działań niż zwrócenie uwagi, czy personel medyczny przestrzega zasad higieny rąk.
Jak sprawdzić ustąpienie nosicielstwa szczepu NDM/KPC?
Badania na ustąpienie nosicielstwa szczepu NDM/KPC można przeprowadzić nie wcześniej niż 1 miesiąc po ostatnim badaniu, w którym wykryto szczep NDM/KPC.
Literatura:
http://antybiotyki.edu.pl/dokumenty/karbapenemazy/
WSSE w Warszawie: www.wsse.waw.pl
Opracował i aktualizował: Zespół Kontroli Zakażeń Szpitalnych
17.10.2023 Maków Mazowiecki
